Östemperleme işlemi, beynit adı verilen metalurjik bir yapının üretilmesi amacıyla tercih edilebilen bir ısıl işlem olmaktadır. Aynı zamanda da orta karbonlu ürünlerden yüksek karbonlu ürünlere kadar değişen demir alaşımlarına uygulanan bir ısıl işlem prosesi, süreci olmaktadır.
Östemperleme işlemi yapıldığındaki amaç dayanç ve tokluğu artırmaktır. Aynı biçimde çarpılmaları azaltmak içinde tercih edilebilmektedir. Bu işlem sürecinde parçalar işlem sırasında sertleştirme sıcaklığına getirilmektedir. Daha sonrasında ise martensit başlangıç sıcaklığının üzerinde bir sıcaklığa yeterince hızlı bir şekilde soğutulmakta ve istenilen beynit yapı elde edilene kadar bu sıcaklıkta belirli oranlarda tutulmaktadır.
Östemperleme İşleminin Faydaları Nelerdir?
Östemperleme adı verilen ısıl işlem, metallere mekanik özellikleri kazandırmak amacıyla gerçekleştirilen bir sertleştirme işlemi süreci olmaktadır. Bu nedenle de birkaç ufak faydasından bahsetmek gerekmektedir.
Östemperleme işlemi sayesinde daha yüksek süneklik, tokluk ve verilen sertliğe göre daha yüksek bir dayanç elde edilebilmektedir. Aynı zamanda da şoka karşı direnç sağlayan bir yapıya sahip olmaktadır. Böylelikle de özellikle ince parçalardaki çarpılma azaltılabilmektedir.
Uygulamalar ve Malzemeler
Östemperleme işleminde daha çok 35-55 HRC sertliklerde, düşük çarpılmanın yanında tokluk da istenen orta ve yüksek karbonlu çelikler için tercih edilmektedir. Östemperleme işlemi, otomotiv sanayinde klipslerde ve maksimum esneklik ve tokluk istenen parçalarda çok sık bir şekilde tercih edilmekte, kullanılmaktadır. Östemperin uygulama alanı genellikle küçük kesitli sac ve şeritlerden üretilen parçaları kapsanmaktadır. Östemperleme özellikle, çok yüksek tokluk isteyen ince kesitli karbon çelik parçalara uygulanabilmektedir.
Östemperleme, 38-52 HRC sertlik isteyen, orta ve yüksek seviyelerde karbon içeren SAE 1045 ila 1095, 4130, 4140, 5160, 6150 (C45 ila C100, 25CrMo4, 42CrMo4, 50CrV4) gibi demir bazlı alaşımlara ve küresel dökme demirlere uygulanabilmektedir
Proses Detayları
Çeliklerim östemperleme biçimleri değişiklik gösterebilmektedir. Ancak genel hatlarıyla belirli sıralamaları takip etmektedir. Bu sıralamalar ise çok çeşitli olabilmektedir.
Östemperleme işlemi yapılırken genellikle 790° ile 915°C (1450 -1675°F) aralığında değişen östenitleme sıcaklığına getirilmektedir. Genellikle 260° ile 370°C (500-700°F) aralığında tutulan havuzlarda (eritilmiş tuz ya da nadir olarak yağ havuzu) su verilebilmektedir. Beynite dönüşümü tamamlanana kadar gereken bütün süre verilerek madde bu sıcaklıkta tutulmaktadır. Aynı zamanda da ada sıcaklığına getirilene kadar soğutulmaktadır.