Sertleştirme işlemi olarak ifade edilmekte olan bu yöntemde çeliğin östenit bölgesine kadar ısıtılması gerekmektedir. Aynı zamanda da tüm yapının östenit fazına dönüşene kadar beklenilmesi ardındansa hızlı bir biçimde soğutulma işlemine geçilerek maddenin sertleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu dönüşüm prosesleri neticesinde ise martenzit adı verilen yüksek sertliğe sahip yapıların oluşturulması sağlanmaktadır.
Sertleştirmede Önemli Noktalar Nelerdir?
Sertleştirme işleminde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Bunlardan biri de martenzitik dönüşümün hızlı gerçekleşmesinden kaynaklı olarak difüzyona zamanın kalmamasıdır. Çünkü, östenit fazı kayma mekanizması ile aniden kafes yapısını değiştirebilmektedir. Ayrıca, martenzitik dönüşüm soğuma hızına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Hızlı soğuma engellendiğinde dönüşüm gerçekleşememektedir. Martenzitin sertlik değeri bünyesinde yer alan karbon miktarına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Östenitik Yapı Oluşturma
Çelik karbon oranı göz önüne alındığında östenit sıcaklığına gelininceye kadar ısıtılma durumu söz konusu olmaktadır. Bu işlem gerçekleşirken ilk önce oda sıcaklığındaki fırına konmakta daha sonrasında ise ısıtılmaktadır.
Bekletme
Östenitleme sıcaklığına gelindiğinde çelikler bir süreliğine bekletilmektedir. Isı emdirme adı verilen bu işlem süresince dönüşüm sağlanana kadardır. Çoğunlukla bu süre sade karbonlu çeliklerde 1 cm kalınlık için 2 dakika gibi bir süreye tekabül etmektedir. Yüksek karbonlu ya da alaşımlı çelikler söz konusu olduğunda ise bu süre çok daha fazla olmaktadır. Bu tip çelik maddeler göz önüne alındığında karbürlerin ve katık elemanlarının eriyebilmesi adına 20 ile 30 dakika arasında beklenilmesi tavsiye edilmektedir.
Sertleştirme Sıvıları Nelerdir?
Sertleştirme için pek çok sıvı kullanılabilmektedir. Bunlar; musluk suyu, erimiş tuz, sıvı tuz, yağ, yağ ve su karışımı, %10 NaCl içeren tuzlu su ve hava şeklinde düşünülebilmektedir.
Sertleştirmede Dikkat Edilecek Hususlar
Sertleştirme işlemlerinde dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. Bunlar, ilk önce çelik malzeme oda sıcaklığındaki fırına konması ve ısıtma yapılması, yapının tek fazlı östenite dönüştüğünden emin olunması, tavlama ortamında bulunan oksijen veya nem demir oksit oluşturması ve oluşan bu yalıtkan tabaka martenzit dönüşümünü engellemesi şeklinde düşünülebilmektedir.
Bunların yanı sıra ince parçalar veya tellerde yüzey alanının kütleye yüzdesinin büyük olduğu durumlarda su verme sırasında bu malzemelerin soğuma hızının yüksek olacağı bilinmelidir. Ayrıca, ısıl işlem sırasında kullanılması zorunlu tutulan eldiven, kısaç, tulum ve gerekli bütün takımların kullanılması hem işleyiş hem de süreç için çok önemli olmaktadır. İş disiplini ve mesleki kurallara uyulmalı ve kazalara karşı dikkat edilmesi de önemlidir.