Temperleme fırınları doğrudan ısıtmalı-soğutmalı ve indirekt ısıtmalı olarak üretilebilmektedir.
Isıl işleme maruz kalan malzemelerin temperlenmesi, gerilimlerinin giderilme ve oksidasyon süreçlerinin ilerletilebilmesi için indirekt ısıtmalı tek fırınlarda prosesin devam ettirilmesi önemli olmaktadır. Zaten temperleme işleminin ardından kolaylıkla yüzey temizliği gerektirmeyen yüzey kalitesi elde edilebilmektedir.
Temperleme (Menevişleme) Nedir?
Temperleme bir diğer adıyla menevişleme işlemi en temel anlamda su verilmiş çeliklerin sertliğini gidermeye yarayan ve tokluk kazandırmak maksadıyla yapılan ısıl işlemler bütünü olarak ifade edilebilmektedir. Çelik malzemeler belirlenen yüksek sıcaklıklarda tutularak kararlı hale getirilebilmektedir. Yeterli bir süre belirlenen yüksek sıcaklıkta tutulan metaller aniden soğutma işlemine alınmaktadır ve bu süreç içerisinde soğutulmaktadır.
Sertleştirme işleminin gerçekleştirildiği zamanlarda martenzit kabul edilen yapı oldukça kırılgan bir hal almaktadır. Bu bağlamda da hızlı soğutma süreci neticesinde parçada yüksek gerilim oranları meydana gelebilmektedir. Bu bağlamda da materyalin sertliğinin daha tok bir hale sokulabilmesi için iç gerilimler azaltılmaktadır. Bunun içinde temperleme denilen sürecin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Menevişleme ya da diğer bir adıyla temperleme işlemi su verilen ve bu bağlamda da sertleştirilebilen çeliklerin ötektoid sıcaklığının (yaklaşık 723°C) altındaki sıcaklık derecelerinde belirli bir zaman ısıtılması sürecini kapsamaktadır. Menevişleme işlemi sürecinde martenzit yapı ferrit ve sementit olmak üzere değerlendirilebilmektedir. Bu dönüşümler menevişleme sıcaklığı arttıkça hızlanmaktadır.
Düşük sıcaklıklar parçayı yumuşatmadan gerilimleri azaltmaktadır. Sıcaklık yükseldikçe parçanın sertlik oranı ve dayanımı düşmekte daha tok ve esnek bir yapı elde edilmektedir. Aynı zamanda parça içerisindeki gerilimler de menevişleme prosesiyle birlikte düşürülebilmektedir.
Bir çeliğin menevişlenmesi esnasında mekanik özelliklerdeki değişmeler söz konusu hale gelmektedir. Bu durumlar ana hatlarıyla menevişleme sıcaklığına bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Zaman içerisinde karbon ve alaşım oranı meneviş sıcaklığındaki bekleme süreci ve başlangıçtaki malzemenin yapısı gibi pek çok etken bulunabilmektedir. Malzemede oluşan değişimler meneviş sıcaklığında hızlı bekleme sırasında ise yavaş bir şekilde gerçekleşmektedir.
Menevişleme ısıl işlemi gerçekleştirilirken, su verme prosesinin ardından çelikler 50°C ile 75°C aralığında soğuduğunda başlanması gerekmektedir. Menevişleme işlemi fırınlar ya da temperleme işlemlerinde yararlanılan bir tuz banyosunda gerçekleştirilebilmektedir. Karmaşık biçimde olan malzemelerin menevişleme sıcaklığına ısıtılmaları yavaş bir biçimde yapılmaktadır.